از قدیم گفتن اگر هر کسب و کاری دچار رکود بشود ، کسب و کار خوراکی پر رونق میماند . امروزه با توجه به رشد جمعیت و کاهش منابع غذایی در دنیا ، تولید هرچه بیشتر پروتئین حیوانی روز به روز با اهمیتتر و باارزش تر می شود .یکی از راهکارهای تولید پروتئین حیوانی آبزی پروری است . آبزی پروری بدلائل مختلف از جمله وجود منابع بیشتر از عمومی ترین و موثرترین روشهاست .بنا بر گزارشها تا سال 2030 میلادی میزان مصرف مواد غذایی دریایی برای انسان به 62 درصد می رسد .
بر اساس گفته های رئیس سازمان شیلات ، برنامه سازمان برای تحقق یک برنامه تحولی و افزایش تولید آبزیان از ۱.۲ میلیون تن به ۲.۶ میلیون تن، می خواهند از آبهای داخلی به سمت دریا به عنوان پایه زیستی بروند .
یکی از روشهای جدید که در سه دهه اخیر رونق گرفته ، پرورش ماهی در قفس می باشد . برخی از مزایای این روش کاهش هزینه ها نسبت به تولید ، تولید انبوه ، کاهش صدمه رساندن به محیط زیست و عدم تغییر طعم ماهی است .
سواحل طویل دریای عمان و خلیج فارس بعنوان یک نعمت خدادادی میتواند فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری برای یک کسب و کار مثبت و پرسود باشد . بعلاوه این کسب و کار را میتوان در آب بندانها با سرمایه کم شروع کرد.
شرایط دسترسی به بازار
محیط های مناسب جهت پرورش ماهی در قفس شامل دریاها ، آبهای پشت سد ، آب بندها و دریاچه های طبیعی هستند . البته در ابعاد کوچک میتوان از استخرهای پرورش آبزیان نیز استفاده کرد .
بازار هدف این کسب و کار نمایندگی های فروش آبزیان ، سوپر مارکتها ، رستورانها و هتلهای داخل کشور و صادرات به سایر کشورها می باشد.
روش تولید
روشهای مختلفی برای پرورش ماهی در قفس وجود دارد . این روشها میتوانند بر اساس تولید متراکم یا غیر متراکم باشند .
در روش متراکم تعداد ماهیهای قفس زیاد است و بایستی آنها را تغذیه کرد . تغذیه آنها شامل کنستانتره پروتئینی و معدنی است .
در روش غیر متراکم ، نیازی به تغذیه ماهی نیست . انتخاب روش به نوع ماهی پرورشی بستگی دارد.
برای راه اندازی این کسب و کار باید به موارد زیر دقت نمود :
مکان یابی و عوامل موثر بر آن – برای انتخاب نوع ماهی برای پرورش ، باید به خصوصیات محل استقرار فارم دقت داشت . این خصوصیات شامل : سطح و عمق مناسب ، حفاظت در برابر باد ، جریان آب و کیفیت آن و عدم نوسان زیاد درجه حرارت آب .
بررسی شرایط شامل چهار مرحله می شود
شرایط فیزیکی و شیمیایی دریا
شرایط اقلیمی
شرایط قانونی
شرایط مالی و اقتصادی
انتخاب قفس مناسب محل – با توجه به اطلاعات بالا ، آبزی مناسب پرورش انتخاب و بعد میتوان قفس مناسب را برگزید .
انواع قفس ها عبارتند از :
قفس پرورش ماهی ثابت – در این قفس توری های قفس با سایز چشمه مناسبِ آبزی توسط تیرک ها در بستر رودخانه محکم و ثابت می شوند .
قفس پرورش ماهی شناور – در قفسهای شناور ، توری های قفس به یک رینگ حلقه ای پلی اتیلن متصل و در آب شناور هستند .
قفس پرورش ماهی قابل غوطه وری – در این مدل ، قفسها به چارچوب یا دکل در عمقهای مختلف متکی و در شرایط نامناسب جوی به عمق آب انتقال داده می شوند
قفس پرورش ماهی غوطه ور – جنس این قفسها از پلی اتیلن بوده و قابلیت نصب در عمق 60 متری را دارند . جزو مقاومترین سازه های دریایی بشمار میروند ، بنحوی که میتوانند در مقابل امواج با ارتفاع 18 متر مقاومت کنند . عیب این قفس هزینه بالای آنست .
بررسی اندازه بازار
یافتن بازار هدف بستگی به مواردی مانند نوع ماهی، سایز قفس، شرایط بازار و محل قرارگیری قفس دارد. با این حال، در ادامه چند پیشنهاد آورده شده است:
بررسی بازار: انجام بررسی بازار و تحلیل شرایط بازار محلی، منطقهای و بینالمللی است.
تحقیق در مورد ماهیان محلی: ممکن است با تحقیق در مورد نوع ماهیان محلی و اینکه آیا پرورش ماهی در قفس در آن منطقه رایج است یا خیر.
حضور در نمایشگاههای ماهی: حضور در نمایشگاههای ماهی میتواند به یافتن بازار هدف کمک کند.
بررسی وضعیت رقابت
ایران هم اکنون با تولید 1.2 میلیون تن تولید، نصف سایر کشور مصرف آبزی دارد و می خواهد تا پایان برنامه ششم تولید آنرا دو برابر کند . به این معنا که می خواهد مصرف سرانه را دو برابر کند . بدون در نظر گرفتن صادرات به کشورهای همسایه ، هنوز بنظر نمی آید مشکلی در رقابت برای عرضه این محصول وجود داشته باشد.
بازاریابی
برخی از روشهای بازاریابی برای این محصول عبارتند از:
توضیحات کامل درباره محصول: مشتریان احتمالی باید بدانند که ماهیان شما در چه شرایطی پرورش یافتهاند و چه نوع تغذیهای داشتهاند.
استفاده از تصاویر با کیفیت: استفاده از تصاویر با کیفیت بالا از ماهیان در سایت و صفحات اجتماعی، میتواند به مشتریان کمک کند تا بهترین تصور از محصول را داشته باشند.
ارائه اطلاعات درباره محل پرورش: اگر ماهیان شما در منطقهای خاص پرورش یافتهاند، این موضوع را به عنوان یک مزیت برای محصول اعلام کنید.
لیست دستگاهها و تجهیزات و تاسیسات ضروری
طناب ها (جنس طناب ها از انواعpp، پلی استيل پروپيلن ،، پلی استر و نایلون )
انواع بویه ها ( از جنس پلی اتیلن با ظرفیتهای مختلف)
انواع لنگرها ( خیشی – مکعبی – چنگکی)
انواع تورها (تور داراي سه وظيفه اصلی به شرح زیر میباشد:
نگهداري ماهی ذخيره شده، حفاظت از ماهیها در مقابل شکارچيان و خطرناك خارج از تور وعبورجریان آزادانه آب از محيط خارج به داخل قفس و برعکس)
انواع شگلها (گوشواره هایی از جنس فولاد گالوانيزه گرم می باشند که قدرت نگهدارندگی آنها از17–2تن متغير می باشد .)
انواع براکتها (براکت ها پایه هایی از جنس پلی اتيلن می باشند که براي نگهداري لوله ها در کنار یکدیگر و افزایش استحکام سازه میباشد که توسط قالب گيري ( تو خالی ) انجام می گيرد .
تورشکنها (این وسيله براي مراقبت از تورهاي ضد شکارچی بکار می رود)
استخر نگهداری لارو ماهی
مراحل اجرایی
اولین قدم برای تصمیم گیری برای اجرای یک فعالیت اقتصادی تهیه طرح توجیهی است ، طرح توجیهی با هدف امکان سنجی از لحاظ توانایی فنی و برآوردهای مالی و اقتصادی انجام میشود .
برای اجرای طرح برای اینکه بالاترین سود آوری را داشته باشد مدل بیزینس انتخاب می شود. در مدل بیزینس راههای مختلف ارائه خدمت و محصول و کسب درآمد تعیین میگردد .
در انتها قبل از اجرا، بیزینس پلن نوشته میشود . در این مرحله با جمع آوری اطلاعات در مورد رقبا ، رقابت ، وضعیت محصول در بازار ، مجموعه عوامل موثر بر کسب و کار ، اندازه بازار و ……. فرصتها و تهدیدات بررسی و با توجه به نقاط قوت و ضعف سازمان و اهداف آن مجموعه اقدامات لازم با زمان بندی های مشخص تعیین میگردد . در این مرحله شاخص های زمانی ، مالی و سایر سنجه ها برای نمایش مقدار پیشرفت تا رسیدن به اهداف، تعریف میگردد . بعلاوه برای هر پیش فرضی مقدار ریسک و جایگزین اقدام لازم نیز گفته میشود. تدوین بیزینس پلن
مراجع خرید دستگاهها ، ابزارآلات و مواد اولیه این صنعت